Diagnoza ADHD u dzieci
ADHD (Nadpobudliwość Ruchowa z Deficytem Uwagi) – jest zaburzeniem neurobiologicznym, charakteryzującym się trudnościami w utrzymaniu uwagi, nadmierną impulsywnością i aktywnością. Może prowadzić do trudności w codziennym funkcjonowaniu, a także w utrzymaniu relacji społecznych.
Objawy ADHD u dzieci:
Trudność w utrzymaniu uwagi – szczególnie w zadaniach wymagających dłuższego skupienia. Dzieci z deficytami w tej sferze mają problem ze skupieniem się na jednej czynności przez dłuższy czas, często zaczynają kolejne działania, bez kończenia poprzednich. Angażują się w wiele czynności na raz. Mogą mieć problem ze skupieniem podczas lekcji lub zadań domowych.
Nadmierna impulsywność – podejmowanie szybkich, nieprzemyślanych decyzji, bez zważania na konsekwencje. U dzieci z deficytami w tym obszarze widoczne jest to w trudnościach z czekaniem na swoją kolej, przerywaniem innym lub wtrącaniem się w rozmowy. Problematyczne jest także odraczanie gratyfikacji.
Proces diagnostyczny:
Jeśli obserwujesz wymienione objawy w zachowaniach swojego dziecka i chcesz, aby zostało ono zdiagnozowane, pierwszym krokiem do diagnozy jest wizyta u psychiatry. Ma ona na celu określenie, czy istnieją przesłanki, aby skierować dziecko na dalsze opiniowanie diagnostyczne.
Jeśli psychiatra zleci dalsze opiniowanie diagnostyczne, zapraszamy na konsultacje z jednym z naszych specjalistów.
Opiniowanie diagnostyczne może zająć od 2 do 3 wizyt z udziałem dziecka i rodziców/opiekunów. Ilość spotkań może jednak ulec zmianie w zależności od indywidualnego toku procesu, a w wymagających tego przypadkach specjalista może zlecić dodatkowe badania.
Diagnoza spektrum autyzmu u dzieci
Autyzm jest neurorozwojowym zaburzeniem, który ma wpływ na rozwój jednostki na płaszczyźnie wielu obszarów jej funkcjonowania. Pomimo nieznanej genezy przypuszcza się, że autyzm jest związany z genetyką. W nielicznych przypadkach wpływ mogą mieć także niektóre czynniki środowiskowe.
Autyzm może objawiać się w sposób różny u różnych osób. Nie istnieje więc jeden zbiór cech lub zachowań charakterystycznych dla każdego. Ze względu na różnorodność objawów oraz siły ich nasilenia określamy więc spektrum autyzmu. Objawy te mogą ujawniać się już we wczesnym dzieciństwie, jednak nie wyklucza to ujawnienia się ich dopiero w późniejszym okresie życia.
Zachowania, które mogą być przejawem leżącym w spektrum autyzmu dziecka:
- Trudności w inicjacji kontaktu z rówieśnikami, wspólnej zabawie
- Trudności w przyjmowaniu dotyku od innych osób
- Brak zainteresowania ludźmi w otoczeniu lub bycie nieświadomym ich obecności
- Nie zauważa się u dziecka naśladownictwa
- Nie obserwuje się kreatywnego zastosowania dla zabawek lub zabawy na niby
(np. zabawa w dom z podziałem na role) - Trudności w rozumieniu emocji oraz rozmowie skoncentrowanej na uczuciach, a także w komunikacji potrzeb lub pragnień
- Brak reakcji podczas bezpośredniego zwracania się do dziecka
- Unikanie kontaktu wzrokowego
- Niedostosowana mimika twarzy do wypowiedzi dziecka
- Trudności z odpowiednią interpretacją mimiki innych
- Powtarzanie zdania lub pojedynczych słów (echolalia), a także powtarzanie niektórych ruchów (stereotypie ruchowe lub autostymulacje)
- Mówienie o sobie w 3 osobie (Kuba chce ….)
- Usłyszane treści odbiera dosłownie, nie rozumie żartów
- Silnie przywiązane do rutyny dnia
- Trudności w przystosowaniu się do zmian w środowisku
- Silne przywiązanie do konkretnych zabawek/obiektów (np. pociągi)
- Dużo uwagi poświęca na przyglądaniu się działającym ruchomo przedmiotom (np. wirująca pralka)
- Zbyt duża wrażliwość lub jej brak w związku z reakcją na doświadczenia zmysłowe
Jeśli zauważasz u swojego dziecka powyższe objawy i chcesz dokonać diagnozy pod kątem spektrum autyzmy, wykonujemy ją już od 6 roku życia dziecka.
Proces diagnostyczny rozpoczyna się od wywiadu z rodzicem oraz obserwacji dziecka w gabinecie.
Kolejna wizyta odbywa się tylko z rodzicem i to na niej wykonywane są testy diagnostyczne nt. dziecka. Wizyta ta zwykle trwa od 2 do 3h, a na zakończenie rodzic otrzymuje także kwestionariusz dla nauczyciela, który po wypełnieniu należy dostarczyć do poradni w celu dokończenia procesu opinionania.
Trzecia wizyta jest wizytą specjalistyczną u lekarza psychiatry.
Ostatnia wizyta to wydanie oraz omówienie sporządzonej opinii w gronie specjalistów naszej placówki. Koszt poszczególnych wizyt zależny jest od specjalisty a ilość wizyt podana jest orientacyjnie i może ulec wydłużeniu lub skróceniu, w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta.
Problemy wychowawcze
Trudności w sferze wychowania to problem, z którym do pewnego stopnia może borykać się większość rodziców, jednak pomimo ich powszechności jest to obszar, który może przerastać możliwości poradzenia sobie opiekuna. W takiej sytuacji warto przyjrzeć się trudnościom wraz ze specjalistą, dzięki czemu rodzic może zyskać nowe narzędzia do pracy z dzieckiem, a także pogłębić swoją wiedzę na temat źródła problemów oraz mechanizmów funkcjonowania dziecka. Problemy w sferze wychowawczej różnią się w zależności od wieku dziecka i mogą obejmować:
Zachowania agresywne, aspołeczne i buntownicze, takie jak: bójki, wagary i ucieczki z domu, tyranizowanie innych, kłamstwa, napady złości, zachowania prowokacyjne, trwałe i poważne nieposłuszeństwa
Zaburzenia nastroju przejawiające się jego obniżeniem, smutkiem i chwiejnością emocjonalną
Podwyższony poziom lęku
Zaburzenia w sferze poznawczej, takie jak: problemy w obszarze nauki, niskie poczucie własnej wartości, poczucie nieskuteczności i nieuchronnej porażki, trudności ze znalezieniem źródeł przyjemności, nadmierne poczucie nudy
Zaburzenia aktywności, objawiające się przez: wybuchy gniewu, trudności w inicjowaniu działań i szybką męczliwość, utratę zainteresowań, zaburzenia rytmu dobowego
Zaburzenia zachowania, objawiające się: unikaniem obowiązków (np. chodzenia do szkoły, obowiązków domowych, społecznych), zachowania niezgodne z normami społecznymi, zachowania autodestrukcyjne (zachowania samobójcze, samookaleczanie się)
Dolegliwości somatyczne niemające potwierdzenia w badaniu lekarskim
Konsultacje ze specjalistą zapewniają:
rozpoznanie problemów występujących u dziecka, identyfikację ich źródeł oraz rozpoznanie potrzeb dziecka i obszarów wymagających wsparcia,
pomoc dla rodzica w zakresie poradzenia sobie z trudnościami wychowawczymi poprzez uzyskanie technik wychowawczych pomocnych w wygaszeniu niepożądanych lub problematycznych zachowań i wzmacnianiu zachowań konstruktywnych,
wsparcia dla dziecka w zakresie występujących u niego trudności,
wskazanie odpowiedniej ścieżki dalszego działania w przypadku potrzeby skorzystania z dodatkowych źródeł pomocy
Zaburzenia nastroju
Zaburzenia nastroju to grupa zaburzeń internalizacyjnych charakteryzujących się okresowymi zmianami emocji, nastroju i aktywności. Mogę one przyjąć różną postać w zależności od rodzaju zaburzenia. Objawy, które powinny zwrócić uwagę rodzica i mogące świadczyć o występowaniu u dziecka zaburzeń z tej grupy to:
Obniżenie napędu psychoruchowego objawiające się: osłabieniem pamięci i koncentracji, poczuciem niesprawności intelektu, chronicznym zmęczeniem, spowolnieniem tempa myślenia, co utrudnia naukę i obniża osiągnięcia szkolne
Zaburzenia snu mogące się przejawiać w postaci: wielokrotnych wybudzeń nocnych, wczesnym budzeniu się rano, zwiększoną ilością snu w nocy, sennością w ciągu dnia, problemami z zasypianiem, koszmarami sennymi, porannymi bólami głowy, snem niezapewniającym wypoczynku
Drażliwość i zachowania buntownicze, problemy szkolne, skłonność do bójek i niebezpiecznych zabaw oraz zachowań seksualnych
Autoagresja, w tym myśli i próby samobójcze
Objawy somatyczne, takie jak bóle głowy i brzucha, zaburzenia łaknienia
Nadużywanie substancji psychoaktywnych
Anhedonia (niemożność przeżywania przyjemności)
Utrzymujące się poczucie lęku
Depresyjne przekonania dotyczące negatywnej oceny siebie, pesymistycznego nastawienia
Zaburzone funkcjonowanie w grupie społecznej przejawiające się izolacją lub zerwaniem kontaktu z innymi
Obniżony nastrój, labilność nastroju, płaczliwość
Podwyższony nastrój i zwiększona pobudliwość
W przypadku zauważenia któregoś lub kilku z powyższych objawów, konieczna jest konsultacja ze specjalistą, który zapewni wsparcie wobec pojawiających się trudności, pomoże zidentyfikować ich przyczynę, a także zapewni pomoc skierowaną na poprawę samopoczucia dziecka.
Źródło: https://www.researchgate.net/profile/Wioletta-Radziwillowicz/publication/340999878_Zaburzenia_emocjonalne_internalizacyjne/links/5ea935d3a6fdcc7050978adb/Zaburzenia-emocjonalne-internalizacyjne.pdf
Wsparcie dziecka w czasie zmian
Znaczące zmiany w życiu, takie jak rozwód, choroba członka rodziny, zmiana miejsca zamieszkania czy też szkoły, lub inne wyzwania z którymi mierzy się rodzina, mogą przekraczać możliwości poradzenia sobie dziecka i odbijać się na jego zdrowiu psychicznym. Dziecko w takich sytuacjach, w zależności od wieku, może:
doświadczać silnych emocji, takiej jak smutek, lęk, złość, czy też poczucie winy
przejawiać problemy w sferze emocjonalnej, takie jak nerwowość, trudność w nawiązywaniu kontaktów emocjonalnych, napięcie, częste zmiany nastroju
odczuwać brak poczucia bezpieczeństwa i stabilności
doświadczać silnego obciążenia emocjonalnego
przejawiać problemy behawioralne takie jak agresja, wycofanie, trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami, lekceważenie obowiązków szkolnych, impulsywność, stosowanie używek
podejmować próby zwrócenia na siebie uwagi
wykazywać problemy z nauką i koncentracją
reagować lękiem na opuszczenie przez rodzica
doświadczać izolacji społecznej
wykazywać zachowania regresywne (np. ssanie kciuka)
wykazywać problemy z apetytem i snem
przejawiać objawy somatyczne takie jak ból głowy czy brzucha
przejawiać myśli samobójcze
być narażone na problemy w zakresie rozwoju społecznego, emocjonalnego lub intelektualnego
W sytuacji, w której w życiu dziecka pojawiają się zmiany warto więc skonsultować się ze specjalistą. Psycholog zapewni wsparcie zarówno dla rodzica w zakresie przygotowania dziecka do zmiany oraz zapewnienia narzędzi do wsparcia dziecka w trudnym okresie, a także udzieli pomocy dziecku w radzeniu sobie z wyzwaniami oraz doświadczanymi trudnościami. W razie potrzeby wskaże również ścieżkę dodatkowego wsparcia.
Trudności w relacjach rówieśniczych
Relacje rówieśnicze, obok życia rodzinnego, stanowią dużą część codzienności dziecka i wpływają na jego dobrostan. Dziecko może jednak przejawiać trudności w tej sferze, które w efekcie mogą prowadzić do pogorszenia samopoczucia i zdrowia psychicznego, mogą być również przejawem trudności w innych sferach, z którymi mierzy się dziecko. Problemy w relacjach rówieśniczych objawiają się różnie w zależności od faz rozwojowych dziecka, we wczesnym dzieciństwie mogą objawiać się poprzez:
Nieangażowanie się w interakcje z rówieśnikami
Trudności ze współpracą podczas zabawy i rozwiązywaniem konfliktów
Zachowania agresywne
Trudności z zabawą „na niby”
Trudności z nawiązywaniem przyjaźni
Natomiast w późniejszym dzieciństwie i okresie nastoletnim mogą przejawiać się poprzez:
Nadmierną wrażliwość na odrzucenie przez inne dzieci
Bycie ofiarą bully’ingu
Zachowania agresywne i problemy na tle emocjonalnym
Brak zachowań prospołecznych
Problemy z samooceną
Wykluczenie z grupy:
Poczucie samotności
Zmniejszająca się liczba przyjaciół
Zachowania ryzykowne
Obniżony nastrój podczas dni szkolnych
Problemy z poczuciem tożsamości
W przypadku zauważenia którychś z powyższych objawów w życiu dziecka, warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże określić źródło trudności, udzieli wsparcia w zakresie doświadczanych przez dziecko problemów oraz dostarczy narzędzi do poprawy samopoczucia oraz funkcjonowania dziecka.
Źródła:
https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/32ac5e1c-16d0-4d56-bbc1-1885172d9908/content
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Nauczyciel_i_Szkola/Nauczyciel_i_Szkola-r2007-t3_4_(36_37)/Nauczyciel_i_Szkola-r2007-t3_4_(36_37)-s57-66/Nauczyciel_i_Szkola-r2007-t3_4_(36_37)-s57-66.pdf
[PDF] ug.edu.pl
https://www.researchgate.net/profile/Kenneth-Rubin-2/publication/306198516_Peer_relationships_and_developmental_psychopathology/links/57d2d21708ae601b39a41d8a/Peer-relationships-and-developmental-psychopathology.pdf