Rozwód to bardzo trudne doświadczenie dla całego systemu rodzinnego. Na płaszczyźnie emocjonalnej odzyskiwanie równowagi i osadzenie w nowej sytuacji może trwać długo po samym rozwodzie, rozumianym jako orzeczenie sądu. To, jak duży wpływ na przyszłe funkcjonowanie dziecka będzie miał rozwód rodziców, zależy w dużej mierze od atmosfery, w jakiej małżonkowie się rozstają. Choć w sytuacji rozpadu małżeństwa czasem trudno zachować spokój i nie dać się ponieść emocjom, z całą pewnością warto pamiętać o kosztach, jakie przy długotrwałych sporach poniesie dziecko.
W jaki sposób rodzic może zadbać o dobrostan dziecka?
- nie traktować dziecka jako posłannika czy pośrednika w przekazywaniu informacji,
- nie okazywać zdenerwowania w obecności dziecka, gdy wybiera się w odwiedziny do drugiego rodzica,
- nie pozwalać dziecku słuchać rozmów telefonicznych lub kłótni z drugim rodzicem,
- nie wypytywać dziecka o to, co działo się podczas jego wizyty u drugiego rodzica,
- pozwalać dziecku zadawać tyle pytań, ile ma potrzebę,
- zapewniać dziecko, że zawsze zostanie wysłuchane, gdy będzie chciało porozmawiać o swoich uczuciach i okazywać aprobatę, że chce o nich porozmawiać,
- nie zakładać, że jedna rozmowa wystarczy – większość dzieci potrzebuje porozmawiać wielokrotnie i jest to dobry znak,
- nie zakładać, że starsze dziecko poradzi sobie lepiej – jego żal może być tak samo wielki, jak żal młodszego dziecka,
- nie okłamywać dziecka na temat tego, co się stało z drugim rodzicem, kłamstwa, które po czasie ujrzą światło dzienne, mogą wyrządzić dziecku jeszcze większą krzywdę i poczucie bycia oszukanym.
Spora część dzieci, które doświadczyły rozwodu rodziców, nie otrzymuje pomocy w uporaniu się z przeżywanymi emocjami, zdarza się, że nikt z bliskiego otoczenia nie rozmawia z nimi na ten temat. W rezultacie dzieci w przyspieszonym trybie przenoszą się z dzieciństwa do świata dorosłych, który jest obciążony zbyt wieloma faktami z życia rodziców: sporami finansowymi, konfliktami w związku, sprawami sądowymi czy kłótniami. Niezwykle ważnym jest, aby dziecko mogło porozmawiać o swoich problemach z kimś, kto je wysłucha, dopasuje się do przeżywanych emocji, okaże ciepło i empatię. Dziecko w sytuacjach okołorozwodowych, zmaga się z szeregiem negatywnych emocji: smutkiem, złością, poczuciem porzucenia i bycia niekochanym, poczuciem winy czy wykluczeniem. Dodatkowo może występować także poczucie zawodu z powodu odejścia rodzica, uraza, nienawiść, strach czy też szok i bezsilność.
Przy dużym nasileniu objawów stresu wywołanego trudną sytuacją dziecko może potrzebować specjalistycznego wsparcia. Terapia dziecka oraz konsultacje z psychologiem dziecięcym mogą pomóc małemu człowiekowi przejść przez kryzys związany z chwilowym lub całkowitym rozpadem rodziny. Po czym jednak poznać, że dziecko wymaga zaopiekowania przez specjalistę?
Klaudia Stankiewicz specjalizująca się w pracy z dziećmi w sytuacjach około rozwodowych wskazuje, że poniższe objawy powinny wzbudzić czujność rodziców:
- trudności w obszarze snu – nadmierna senność lub bezsenność,
- gorsza koncentracja uwagi, czego efektem może być obniżenie wyników w nauce,
- wycofywanie się i zamykanie w sobie,
- wyraźne i trwałe obniżenie nastroju,
- nadmierne uciekanie od własnych emocji w żarty,
- częste bóle somatyczne – głowy, brzucha,
- masturbacja instrumentalna,
- wyrywanie włosów,
- utrata zainteresowań i znajomych,
- samookaleczenia.
27 lutego zapraszamy rodziców na warsztat:
Jak wspierać dzieci w trakcie i po rozwodzie/rozstaniu?
Bibliografia:
Emery E. Robert (2016). Dwa domy, jedno dzieciństwo. Jak wychować dzieci po rozwodzie. Warszawa:Wydawnictwo Media Rodzina
Zubrzycka, E. (2021). Przetrwać burzę. Jak pomóc dziecku, gdy jego rodzina przechodzi kryzys? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.