Z powodu korona wirusa społeczeństwo znalazło się w trudnej i jakże niecodziennej sytuacji. Fakt izolacji oraz zmiana trybu pracy dla wielu osób mogła być problematyczna i stresogenna. Z jednej strony staramy się racjonalnie spojrzeć na problem pandemii, natomiast z drugiej strony wraz z każdym dniem perspektywa powrotu do normalności, biorąc pod uwagę prognozy, wydaje się coraz bardziej odległa. Dlaczego problem izolacji wpływa negatywnie na stan psychiczny? W jaki sposób można poradzić sobie z tym problemem?
Lęk związany z koronawirusem
Strach i poczucie bezradności wynika nie tylko z faktu koronawirusa, ale także z otoczki medialnej, jaka związana jest z tym problemem. Każdego dnia media podają informacje skupiające się w większości właśnie na tym problemie. Budzi to poczucie impasu i beznadziejności. Konieczność ograniczenia wyjścia z domu, praca zdalna, obecność dzieci i problemy ze skupieniem to jedynie nieliczne kłopoty, jakie ciążą na przeciętnym człowieku. Brak możliwości brania udziału w imprezach masowych oraz rezygnacja ze spotkań towarzyskich prowadzi do uczucia osamotnienia i lęku związanego z jutrem. To normalne uczucie. Wszystko to budzi uzasadniony lęk. Z pomocą umysłu jesteśmy jednak w stanie zapanować nad wewnętrzną niemocą i sprzecznymi uczuciami, jakie kłębią się w naszych głowach. Wymienić można wiele pozytywnych cech związanych z pozostaniem w domu.
Strach a lęk
Zanim jednak dokładnie przyjrzymy się zagadnieniu, jakim jest lęk, najpierw zwróćmy uwagę na to, w jaki sposób odróżnić go od strachu. Może mieć to znaczący wpływ na rozumienie tych pojęć oraz wdrożenie korzystnych zmian umożliwiających zmianę jakości życia. Strach i lęk nie są synonimami. Pojęcia te oznaczają zupełnie inne stany. Strach to emocja, która występuje, kiedy dana osoba spotyka się z konkretnym zagrożeniem. Przykładem może być tutaj sytuacja, w której w obawie o utratę życia, przestrzegamy przepisów drogowych w celu uniknięcia kolizji lub bycia uczestnikiem wypadku. Strach pełni więc funkcję ochronną, która zabezpiecza człowieka przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami, jakie mogą mieć miejsce w przypadku impulsywnych zachowań lub decyzji. Odnosząc strach do sytuacji związanej z pandemią, można porównać go do przestrzegania zasad higieny (częste mycie rąk, stosowanie maseczek i rękawiczek). W przypadku lęku mówić można o uczuciu, które związane jest z niewiadomą sytuacją, na którą nie mamy wpływu i nie możemy na nią w żaden sposób ingerować. Biorąc pod uwagę sytuację koronawirusa, lęk towarzyszył społeczeństwu już od pierwszych przesłanek pandemii w mediach. Stan lęku wśród społeczeństwa widoczny był zwłaszcza w sytuacji, kiedy ludzie masowo wyruszyli do sklepów w celu zgromadzenia zapasów żywnościowych i higienicznych. Obecnie lęk związany jest najczęściej z ryzykiem utraty pracy oraz tym kiedy wszystko wróci do normy.
Błędne koło lęku związanego z koronawirusem
Problem błędnego koła dotyczy wielu sfer życia człowieka. Można o nim mówić w przypadku zaburzeń lękowych, bezsenności oraz wielu innych obszarów, z jakimi na co dzień może zmagać się człowiek. W przypadku koronawirusa błędne koło rozpoczyna się w momencie odczuwania lęku, który z kolei generuje liczne objawy somatyczne, które do złudzenia mogą przypominać objawy zakażenia (duszności, kaszel, osłabienie). Kiedy osoba zaczyna odczuwać objawy somatyczne, lęk wzrasta, co generuje nasilanie się wymienionych objawów. Mechanizm błędnego koła jest więc niekorzystny dla funkcjonowania człowieka.
Jak radzić sobie z lękiem związanym z pandemią?
Problemy związane ze stanami lękowymi oraz brakiem możliwości prowadzenia sobie z regulacją emocji powinny być konsultowane z psychologiem lub psychoterapeutą. Izolacja wpływa niekorzystnie na całokształt funkcjonowania jednostki, co może negatywnie rzutować na całe życie rodzinne lub partnerskie. Możemy jednak w pewnym stopniu próbować radzić sobie z tym problemem samodzielnie. Po pierwsze należy sobie uświadomić fakt, iż nie mamy wpływu na to, czy w naszym przypadku dojdzie do zakażenia. Możemy jedynie przestrzegać zasad ochrony. Warto uświadomić sobie to, że koronawirus w większości przypadków ma łagodny przebieg lub przechodzony jest bezobjawowo. Jeżeli zostaniemy zakażeni, infekcja ta przy szybkim działaniu lekarzy nie powinna zagrażać naszemu życiu. Dbanie o odpowiednią dietę oraz aktywność fizyczną (np. ćwiczenia w domu) może pozytywnie wpłynąć na nasze samopoczucie. Jeżeli połączymy to z rozmową z bliskim oraz stosowaniem ogólnodostępnych treningów relaksacyjnych, możemy, chociaż w niewielkim stopniu zredukować nieuzasadniony lęk związany z pandemią, wizją utraty pracy lub codziennymi frustracjami, które w izolacji mogą narastać w zastraszającym tempie. Biorąc pod uwagę liczne sprzeczne wiadomości, warto także ograniczyć oglądanie telewizji do minimum. Być może to czas na nadrobienie niedokończonego serialu lub obejrzenie ciekawego filmu? Kwarantanna może sprzyjać także poszerzaniu wiedzy i kompetencji, dzięki dostępnym bezpłatnym szkoleniom w Internecie, można poszerzyć swój warsztat i rozwój nawet w tak trudnym czasie.
Ogińska-Bulik, N., Jurczyński, Z. (2010). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.