ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) to zaburzenie na tle neurorozwojowym, charakteryzujące się zaburzeniami w koncentracji uwagi, nadpobudliwością ruchową oraz impulsywnością. Pierwsze symptomy ADHD pojawiają się już w dzieciństwie, zazwyczaj między 6 a 9 rokiem życia. Osoby dorosłe z rozpoznaniem zespołu nadpobudliwości także w dzieciństwie przejawiały cechy charakterystyczne dla tego zespołu, które mogły zostać niezdiagnozowane lub zdiagnozowane nieprawidłowo. Zarówno rozpoznanie jak i leczenie objawów ADHD możemy wdrożyć na każdym etapie życia.
Dotychczasowe badania wskazują na genetyczne podłoże nadpobudliwości psychoruchowej. Zaś do czynników, które mogą wpływać na wystąpienie objawów ADHD należą mutacje genetyczne, powikłania podczas ciąży czy porodu, a także nieprawidłowości występujące przy ośrodkowym układzie nerwowym. Leczenie ADHD zarówno u dzieci jak i dorosłych przynosi zadowalające efekty leczenia oraz pozwala na lepsze funkcjonowanie wielu płaszczyzn codziennego życia. U dzieci objawy zespołu nadpobudliwości mogą zmniejszać się wraz z wiekiem, ponieważ mają one szanse kształtować umiejętność kontrolowania zachowania oraz emocji wraz z nabywaniem doświadczeń społecznych oraz wychowawczych. Jak pokazują badania, dla większości osób symptomy ADHD utrzymują się jednak w wieku dorosłym, przez co mogą stać się przyczyną kłopotów i dysfunkcji w codziennym życiu. Zdecydowaną przeszkodę stanowią deficyty uwagi i dezorganizacja funkcjonowania.
Trudności osób dorosłych z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
- problemy z koncentracją uwagi – przejawiają się zwłaszcza w skomplikowanych i złożonych zadaniach, kiedy konieczność skupienia przerasta możliwości koncentracji osoby. Możemy wtedy zaobserwować odraczanie zadań, przerywanie ich lub przeskakiwanie z jednej czynności w drugą, pozostawiając każdą kolejną czynność nieskończoną
- ciągła aktywność i potrzeba bycia w ruchu – osoba czuje wewnętrzną potrzebę działania, bez przestrzeni na odpoczynek. Zdarza się, że wewnętrzny niepokój nasila lęk osoby lub jest z nim mylony.
- impulsywne działanie – osoba podejmuje działania bez uprzedniego zastanowienia, co może skutkować podejmowaniem decyzji ryzykownych, problemami w utrzymaniu dłuższych i satysfakcjonujących relacji, zachowaniem granic, niepotrzebnymi wydatkami czy choćby łamaniem zasad ruchu drogowego.
- trudności w organizacji i planowaniu – osoba może przejawiać problemy z punktualnością, odkładać zadania w czasie, a także zaniedbywać je lub przekraczać wyznaczone deadliny. Osoby z ADHD często nie potrafią odpowiednio oszacować czasu, jakiego wymaga stawiane przed nimi zadanie, a także mają tendencje do podejmowania kolejnych zadań, pomimo braku ukończenia tych uprzednio podjętych.
- błędy wynikające z nieuwagi – tendencja do robienia drobnych błędów, wynikających z nieuwagi, to także gubienie przedmiotów lub zapominanie ich.
- regulowanie emocji i wahania nastroju – charakterystyczne dla osób dorosłych z ADHD jest regulowanie emocji w sposób impulsywny
Dzięki diagnozie i psychoedukacji możemy dowiedzieć się dlaczego zachowujemy się w taki a nie inny sposób, dlaczego czasami tak ciężko przychodzi wykonanie pewnych czynności lub skąd wzięło się poczucie winy i przeświadczenie niepasowania. Za uciążliwymi objawami oraz impulsywnymi zachowaniami osób z ADHD odpowiedzialne są neurobiologiczne nieprawidłowości w pracy mózgu.
Diagnoza zespołu nadpobudliwości psychoruchowej to kompleksowy proces udziałem psychologa i psychiatry.
Przebiega ona w sposób następujący:
- Wywiad kliniczny z psychologiem
- Diagnoza z wykorzystaniem testów psychometrycznych wykonana przez psychoterapeutę.
- Omówienie wyników oraz dalsze etapy leczenia zaplanowane wraz z psychologiem. Wyjaśnienie na czym będzie polegał proces leczenia oraz jakie kroki są konieczne w celu polepszenia codziennego funkcjonowania.
- Wystawienie opinii psychologicznej dot. zdiagnozowanego problemu, z którą udajemy się na wizytę do psychiatry
- Wystawienie ostatecznej diagnozy przez psychiatrę oraz przepisanie farmakoterapii, jeśli jest ona konieczna w procesie leczenia.
Koszt diagnozy w SPPS można sprawdzić w zakładce cennik (na dole strony).
Terapia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej przynosi wiele zaskakujących efektów dla pacjenta. Przede wszystkim pozwala na wykorzystanie całego potencjału jednostki, odzyskania satysfakcji z życia oraz usprawnienie funkcjonowania na różnych dziedzinach codzienności. Aby terapia była skuteczna, należy zadziałać kompleksowo. Zalecane jest zatem łączenie:
- Psychoterapii
- Psychoedukacji
- Farmakoterapii
Farmakoterapia osób dorosłych z ADHD
Farmakoterapia przy ADHD polega na zażywaniu indywidualnie dobranych przez psychiatrę leków, które należą do grupy leków psychostymulujących i atomoksetyny.
Leki Psychostymulujące według ekspertów są tutaj leczeniem pierwszego wyboru. Leki te pozwalają na zwiększenie aktywności zarówno dopaminy jak i noradrenaliny w mózgu, które są zaangażowane w dostosowanie kontroli emocji oraz impulsów, a także motywację i koncentrację. Wpływa to więc na zmniejszenie nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości, a co za tym idzie usprawnia funkcjonowanie jednostki. Przyjmowanie tych leków jest bezpieczne a efekty uboczne z reguły rzadkie i łagodne. Przy przyjmowaniu ich zgodnie z zaleceniami lekarskimi istnieje niewielkie ryzyko uzależnienia.
Atomoksetyna zaś należy do grupy leków niestymulujących, również zalecanych przy leczeniu osób z ADHD. Stosowana jest w drugiej kolejności, kiedy leczenie pierwszego wyboru nie przynosi efektów lub występują efekty uboczne. Wyjątek stanowią osoby uzależnione lub nadużywające substancji psychoaktywnych, dla których atomoksetyna jest leczeniem pierwszego wyboru. Działanie atomoksetyny opiera się na hamowaniu zwrotnego wychwytu noradrenaliny w mózgu, który bierze udział w regulacji koncentracji, motywacji oraz kontroli emocji i impulsów. Czynnikiem odróżniającym leki psychostymulujące od atomoksetyny jest fakt, iż atomoksetyna nie wpływa w sposób bezpośredni na poziom dopaminy w mózgu.
Farmakoterapia jest zalecana u osób z dużym nasileniem objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, które utrudniają codzienne funkcjonowanie lub u osób, dla których psychoterapia nie jest wystarczająca. Należy pamiętać, że leki dobierane są indywidualnie do pacjenta oraz jego diagnozy, dlatego mogą się one różnić pomimo jednakowej diagnozy różnych pacjentów.
NASI SPECJALIŚCI:
Krzysztof Adamkiewicz – neuropsycholog, diagnosta
Piotr Domisiewicz – psychiatra, psychiatra dziecięcy
W celu rejestracji wizyty, zapraszamy do kontaktu.
Telefon: 728 856 552
e-mail: kontakt@spps.pl